Extra informatie
Eenzaamheid
‘’Eenzaamheid is een negatieve situatie, gekenmerkt door gemis en teleurstelling. Het is de uitkomst van een persoonlijke waardering van een situatie waarin iemand zijn bestaande relaties afweegt tegen zijn eigen wensen of verwachtingen ten aanzien van relaties. Eenzaamheid is dus een persoonlijke, subjectieve ervaring."
Er zijn twee soorten eenzaamheid: emotionele en sociale eenzaamheid. Als iemand een intieme relatie mist, een emotioneel hechte band met een partner of vriend(in), dan is er sprake van emotionele eenzaamheid. Van sociale eenzaamheid is sprake als iemand betekenisvolle relaties mist met een bredere groep mensen, zoals kennissen, collega’s, buurtgenoten of mensen met dezelfde belangstelling. Een intieme partnerrelatie kan sociale eenzaamheid niet opheffen.
Eenzaamheid kan veel verschillende oorzaken hebben, in veel gevallen is er sprake van een opeenstapeling van meerdere factoren. Een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk spelen vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, kenmerken van de persoonlijkheid en verwachtingen van sociale contacten kunnen leiden tot gevoelens van eenzaamheid.
Vroegsignalering van eenzaamheid is belangrijk voor preventieve hulp. Dit vraagt een goede afstemming tussen de eerstelijn en het sociaal domein. Van belang is dat huisartsen inzicht hebben in het aanbod van hulp en ondersteuning van de gemeente en andersom dat de gemeente inzicht heeft in de aansluiting tussen zorg en maatschappelijke ondersteuning.
Eenzaamheid hangt samen met een minder goede gezondheid. Enerzijds kunnen lichamelijke beperkingen eenzaamheid bevorderen. Andersom kan eenzaamheid leiden tot depressies, coronaire hartziekten en mogelijk de ziekte van Alzheimer. Uit onderzoek onder 55-85 jarigen blijkt de sterftekans toe te nemen wanneer sprake is van eenzaamheid. Hierbij is gecorrigeerd voor overige risicofactoren zoals leeftijd en het hebben van een chronische aandoening. Daarnaast kan eenzaamheid een oorzaak zijn van ongezond gedrag: weinig bewegen, minder gezond eten en meer gebruik van verslavende middelen. Met als gevolg een groter risico op overgewicht, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Er kan een vicieuze cirkel ontstaan waarbij gevolgen de eenzaamheid versterken.
Eenzaamheid in de gemeente Zutphen
In 2022 is 48% van de 65-plussers in de gemeente Zutphen eenzaam: 7% is (zeer) sterk eenzaam. 31% van de ouderen is sociaal eenzaam en 26% is emotioneel eenzaam.
De gemeente Zutphen verschilt niet significant van Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland op het gebied van eenzaamheid.
| Gemeente Zutphen | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Is eenzaam | 48% | 47% | 47% |
| Is (zeer) ernstig eenzaam | 7% | 10% | 11% |
| Is sociaal eenzaam | 31% | 34% | 34% |
| Is emotioneel eenzaam | 26% | 24% | 24% |
| Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven. | |||
Meer gegevens over eenzaamheid in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.
Trends
Het aandeel 65-plussers in de gemeente Zutphen dat eenzaam is lijkt te stijgen, maar deze trend is niet significant. Ook het aandeel 65-plussers dat sociaal en/of emotioneel eenzaam is lijkt te stijgen, maar deze trend is niet significant.
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel 65-plussers dat sociaal eenzaam is gestegen tussen 2020 en 2022. Het aandeel 65-plussers dat emotioneel eenzaam is lijkt te dalen, maar deze trend is niet significant. Het aandeel 65-plussers dat eenzaam is, is relatief stabiel gebleven.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Emotionele eenzaamheid komt vaker voor onder vrouwen dan onder mannen.
Eenzaamheid komt vaker voor onder 75-plussers dan onder 65-74-jarigen. Daarnaast zijn 75-plussers vaker emotioneel eenzaam dan 65-74-jarigen.
Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, voelen minder mensen zich eenzaam in het algemeen, maar ook minder emotioneel eenzaam.
Alleenwonende 65-plussers zijn veel vaker eenzaam dan 65-plussers die niet alleen wonen. Ook zijn alleenwonende 65-plussers vaker sociaal eenzaam en meer dan dubbel zo vaak emotioneel eenzaam
Eenzaamheid en sociale uitsluiting in Noord- en Oost-Gelderland
Het aandeel eenzame 65-plussers varieert van 40% in de gemeente Oost Gelre tot 53% in de gemeente Harderwijk. De gemeente Zutphen (48%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Het aandeel 65-plussers dat sociaal eenzaam is varieert van 28% in de gemeente Oost Gelre tot 40% in de gemeente Aalten. De gemeente Zutphen (31%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.
Het aandeel 65-plussers dat emotioneel eenzaam is varieert van 18% in de gemeente Hattem tot 28% in de gemeente Berkelland. De gemeente Zutphen (26%) behoort tot de gemeenten die ongunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Savelkoul M (RIVM), Zantinge EM (RIVM), Van Tilburg TG (VU)
- Eenzaamheid - definitie
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-context/huidige-situatie#definities
- augustus 2021
- Eenzaam.nl
- Gevolgen van eenzaamheid
- https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/gevolgen-van-eenzaamheid
- augustus 2021
- Savelkoul M (RIVM), Zantinge EM (RIVM), Van Tilburg TG (VU)
- Eenzaamheid - oorzaken en gevolgen
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-context/oorzaken-en-gevolgen#node-oorzaken-van-eenzaamheid
- augustus 2021
- Eenzaam.nl
- Soorten eenzaamheid
- https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/soorten-eenzaamheid
- augustus 2021
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
