Extra informatie
Alcoholgebruik
Alcohol is het meest gebruikte genotmiddel in Nederland. Acht op de tien volwassenen in Nederland drinkt wel eens alcohol. Het beginnen met drinken van alcohol gebeurt soms al in de pubertijd; bijna de helft van de 12-16 jarigen geeft aan ooit wel eens alcohol te hebben gedronken.
Het drinken van (veel) alcohol verhoogt de kans op verschillende soorten kanker, leverziektes, hersenschade en -ziektes en hart- en vaatziekten. Hoe vaker en meer men drinkt, hoe groter de risico’s.
Om schadelijk alcoholgebruik te verminderen en voorkomen is het thema problematisch alcoholgebruik opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord.
Jongeren zijn extra kwetsbaar als het gaat om alcohol drinken. Zij drinken sneller te veel, zijn sneller ‘onder invloed’ en verliezen sneller hun bewustzijn. Er zijn aanwijzingen dat alcohol hun hersenontwikkeling verstoort. Jongeren die veel drinken, raken vaker (ongewenst) zwanger. Daarnaast speelt alcohol een grote rol bij crimineel gedrag, agressie, angst, suïcide gedrag en studieproblemen. Jongeren die op vroege leeftijd drinken, lopen bovendien in hun latere leven een hoger risico op het ontwikkelen van een alcoholprobleem.
De mening van ouders over het alcoholgebruik van jongeren is van invloed op het drinkgedrag van hun kind. Ouders kunnen via normen en regels bijdragen aan het uitstellen van het eerste alcoholgebruik van hun kinderen. Daarnaast drinken jongeren vaak minder als ouders strengere regels hanteren over alcoholgebruik en als er veel steun en toezicht van ouders wordt ervaren. Behalve de mening van ouders zijn er nog andere factoren die van invloed kunnen zijn op het alcoholgebruik van jongeren. Deze factoren zijn de sociale normen, vrienden, het hebben van problemen, opleiding, gezinssamenstelling en de persoonlijkheid.
De overheid wil jongeren tegen de gevaren van alcohol beschermen. In 2014 is de leeftijdsgrens voor het in bezit hebben en drinken van alcohol verhoogt van 16 naar 18 jaar. Campagnes als ‘NIX18: niet roken en drinken onder de 18 jaar’ en ‘Dranquilo’ moeten jongeren en ouders meer bewust maken van de gevaren van alcohol.
De Gezondheidsraad adviseert 18-plussers om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag te drinken.
Alcoholgebruik in de gemeente Hattem
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Voor de gemeente Hattem zijn geen cijfers over 2021 beschikbaar, omdat te weinig jongeren uit de gemeente Hattem aan de monitor hebben deelgenomen. Voor onderbouwing van gemeentelijk beleid zijn de resultaten van de regio Midden-IJssel/Noord-Veluwe een geschikt uitgangspunt.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Nederland | |
| Heeft ooit alcohol gedronken (een heel glas of meer) | - | 34% | 31% |
| Heeft recent alcohol gedronken | - | 31% | 29% |
| Is recent bingedrinker | - | 22% | 20% |
| Ouders stemmen in met het alcoholgebruik * | - | 22% | - |
| - : Geen gegevens beschikbaar * : Cijfers uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019; niet nagevraagd in 2021 Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Er zijn niet voldoende gegevens beschikbaar over alcoholgebruik onder jongvolwassenen in de gemeente Hattem.
Van de jongvolwassenen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe drinkt 41% niet of maximaal 1 glas per dag. Aan de andere kant is 19% van de jongvolwassenen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe een zware drinker.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Drinkt niet of maximaal 1 glas per dag (norm volwassenen) | - | 41% | 38% |
| Is een zware drinker | - | 19% | 21% |
| - : Geen gegevens beschikbaar Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven |
|||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de regio staan onderaan deze pagina bij ‘Zie ook’, Cijfers Gezondheidsmonitor Jeugd en Cijfers Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen.
Trend
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken tussen 2015 en 2019 afgenomen en tussen 2019 en 2021 toegenomen. Het aandeel middelbare scholieren dat recent bingedrinker is, is tussen 2011 en 2015 afgenomen en tussen 2015 en 2021 niet significant veranderd.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Er zijn niet voldoende gegevens beschikbaar over alcoholgebruik onder jongvolwassenen in de gemeente Hattem.
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Noord- en Oost-Gelderland is het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is afgenomen tussen 2019 en 2022.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers.
Onder vierdeklassers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder tweedeklassers.
Onder vmbo’ers is het aandeel recente alcoholgebruikers en recente bingedrinkers groter dan onder havo/vwo’ers.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Er is geen significant verschil in het aandeel zware drinkers tussen mannen en vrouwen en tussen jongvolwassenen met verschillende opleidingsniveaus.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
Middelbare scholieren (tweede- en vierdeklassers)
Het aandeel middelbare scholieren dat recent alcohol heeft gedronken, loopt uiteen van 23% in de gemeente Elburg tot 46% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Heerde (37%) hoort bij de gemeenten met de gemiddelde scores.
Het aandeel recente bingedrinkers loopt uiteen van 16% in de gemeente Ermelo tot 39% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Heerde (25%) hoort bij de gemeenten met de gemiddelde scores.
Jongvolwassenen (16-25 jaar)
Het aandeel jongvolwassenen dat een zware drinker is loopt uiteen van 14% in de gemeente Ermelo tot 37% in de gemeente Winterswijk. De gemeente Hattem hoort bij de gemeenten waarvan niet voldoende gegevens beschikbaar zijn.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Expertisecentrum Alcohol
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl
- november 2023
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-jongeren/
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Rijksoverheid
- Alcohol voor jongeren extra schadelijk
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/alcohol/jongeren-en-alcohol
- Gezondheidsraad
- Richtlijnen goede voeding 2015
- https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015
- Trimbos-instituut
- Alcoholinfo.nl
- https://www.alcoholinfo.nl/
- Trimbos instituut
- Gezondheidsrisico’s van alcohol bij jongeren en maatschappelijke kosten
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-en-de-hersenen/gezondheidsrisicos-van-alcohol-bij-jongeren-en-maatschappelijke-kosten/
- Trimbos instituut
- Opvattingen en rol van ouders
- https://www.nationaledrugmonitor.nl/alcohol-opvattingen-en-rol-van-ouders/
- Van Hasselt N
- Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder jongeren
- https://www.vzinfo.nl/publicaties/preventie-van-schadelijk-alcoholgebruik-en-drugsgebruik-onder-jongeren
De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen.
Alcoholgebruik in de gemeente Hattem
In 2022 voldoet in de gemeente Hattem 39% van de volwassenen tot 65 jaar aan de norm voor alcoholgebruik. Ongeveer één op de tien volwassenen is een zware drinker.
In de gemeente Hattem is het alcoholgebruik onder volwassenen ongeveer hetzelfde als in Midden-IJssel/Oost-Veluwe en de regio Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik | 39% | 40% | 38% |
| Is een zware drinker | 11% | 11% | 13% |
| Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.
>
Trends
In Midden-IJssel/Oost-Veluwe nam het aandeel volwassenen van 18-64 jaar dat voldoet aan de alcoholnorm licht toe in de periode 2012-2020. Het aandeel dat voldoet aan de alcoholnorm lijkt tussen 2020 en 2022 iets te zijn gedaald, maar dit verschil is niet significant. In de gemeente Hattem was er een daling tussen 2016 en 2020, maar deze zet niet door. Het aandeel volwassenen dat voldoet aan de alcoholnorm lijkt licht toe te nemen tussen 2020 en 2022, maar dit verschil is niet significant.
Het weergeven van trends voor de gemeente Hattem voor het jaar 2012 is niet mogelijk, omdat de gemeente in de monitor van 2012 onder een andere regio viel.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak zware drinkers dan mannen.
Volwassenen vanaf 35 jaar voldoen vaker aan de alcoholnorm dan volwassenen tussen de 18 en 34 jaar. Het aandeel zware drinkers is onder jongvolwassenen (tot 35 jaar) meer dan twee keer zo groot als bij de oudere leeftijdsgroepen (35 – 65 jaar).
Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, voldoen volwassenen minder vaak aan de alcoholnorm.
Er zijn geen significante verschillen in alcoholgebruik tussen volwassenen die alleen wonen of samen wonen.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.
Het aandeel volwassenen van 18-64 jaar dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 22% in de gemeente Oost Gelre tot 47% in de gemeente Nunspeet. De gemeente Hattem (41%) behoort tot de gemeenten die gemiddeld scoren.
Het aandeel zware drinkers onder volwassenen van 18-64 jaar, varieert van 8% in de gemeente Apeldoorn tot 27% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Hattem (11%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Expertisecentrum Alcohol
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl
- november 2023
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-jongeren/
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Gezondheidsraad
- Richtlijnen goede voeding 2015
- https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015
- Alcoholgebruik en gezondheid
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/alcoholgebruik/cijfers-context/gevolgen#node-alcoholgebruik-en-gezondheid
- februari 2019
- Alcoholgebruik
- https://www.vzinfo.nl/alcoholgebruik
- Trimbos instituut
- Maatschappelijke gevolgen alcoholgebruik
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/items/details/maatschappelijke-gevolgen-alcoholgebruik
- november 2023
De alcoholrichtlijn voor volwassenen van de Gezondheidsraad (2015) luidt om geen alcohol te drinken of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Dit advies is bedoeld om chronische ziekten te voorkomen. Bij het ouder worden nemen de risico’s van alcoholgebruik toe. Dit komt door lichamelijke veranderingen; risicovolle combinaties met medicijnen; en door een verhoogd risico op valongelukken.
Alcoholgebruik in de gemeente Hattem
In 2022 voldoet in de gemeente Hattem 57% van de 65-plussers aan de norm voor alcoholgebruik. 6% van de ouderen is een zware drinker.
In de gemeente Hattem is het alcoholgebruik onder 65-plussers ongeveer hetzelfde als in de Midden-IJssel/Oost-Veluwe en de regio Noord- en Oost-Gelderland.
| Gemeente Hattem | Midden-IJssel/Oost-Veluwe | Noord- en Oost-Gelderland | |
| Voldoet aan de norm voor alcoholgebruik | 57% | 52% | 52% |
| Is een zware drinker | 6% | 4% | 5% |
| Als er een significant verschil (p<0,01) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven | |||
Meer gegevens over alcoholgebruik in de gemeente en de regio staan onderaan deze pagina bij 'Zie ook', Cijfers volwassenen en ouderen.
Trends
In de Midden-IJssel/Oost-Veluwe is het aandeel 65-plussers dat voldoet aan de alcoholnorm stabiel gebleven in de periode 2012-2022. Dit geldt ook voor de gemeente Hattem.
Verschillen tussen doelgroepen in Midden-IJssel/Oost-Veluwe
Vrouwen voldoen vaker aan de alcoholnorm dan mannen.
75-plussers voldoen vaker aan de alcoholnorm en zijn minder vaak een zware drinker dan 65-74 jarigen.
Naarmate de sociaaleconomische positie (SEP) toeneemt, voldoen ouderen minder vaak aan de alcoholnorm.
Ouderen die alleen wonen voldoen vaker aan de alcoholnorm dan ouderen die samen wonen.
Alcoholgebruik in Noord- en Oost-Gelderland
De kaarten laten zien dat het alcoholgebruik toeneemt van het westelijke naar het oostelijke deel van de regio.
Het aandeel 65-plussers dat voldoet aan de alcoholnorm, loopt uiteen van 42% in de gemeente Oost Gelre tot 61% in de gemeente Oldebroek. De gemeente Hattem (57%) behoort tot de gemeenten die gunstig scoren.
Het aandeel zware drinkers onder 65-plussers, varieert van 3% in de gemeente Bronckhorst tot 8% in de gemeente Oost Gelre. De gemeente Hattem (6%) behoort tot de gemeenten die ongunstig scoren.
Zie ook
Bronnen
- Trimbos instituut
- Expertisecentrum Alcohol
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl
- november 2023
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik jongeren
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-jongeren/
- Trimbos instituut
- Cijfers alcoholgebruik volwassenen
- https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol-in-cijfers/cijfers-alcoholgebruik-volwassenen/
- Trimbos instituut
- Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik
- https://www.trimbos.nl/kennis/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/
- Gezondheidsraad
- Richtlijnen goede voeding 2015
- https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015
- Alcoholgebruik en gezondheid
- https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/alcoholgebruik/cijfers-context/gevolgen#node-alcoholgebruik-en-gezondheid
- februari 2019
- Alcoholgebruik
- https://www.vzinfo.nl/alcoholgebruik
- Trimbos instituut
- Maatschappelijke gevolgen alcoholgebruik
- https://expertisecentrumalcohol.trimbos.nl/items/details/maatschappelijke-gevolgen-alcoholgebruik
- november 2023
Contact
Jeugd en Gezin
GGD Noord- en Oost-Gelderland is kernpartner in het Centrum voor Jeugd en Gezin
GHOR
GGD Noord- en Oost-Gelderland werkt samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), in het bijzonder met de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR).
